No więc, w końcu, po różnych niezbędnych, ale pewniej od samej historii emocjonujących wstępach... Historia zachodniej religijności!
Chyba jednak nikt nie sądzi, że to będzie prawdziwy historyczny tekst, prawda? Traktuję to tutaj pisanie poważnie, niech nikt nie uważa, że inaczej, ale to ma być taki sobie ogród nieplewiony - jak to przeważnie u mnie, co sobie piszę tak, jak się gada, i nie redaguję potem nic a nic... Taka gawęda szlachecka virtualis.
A treścią jej ma być nieco naprawdę głębokich, w mojej skromnej opinii, myśli, autentyczne odniesienia do historii... Jednak to jest raczej b. luźny filozoficzny esej, niż jakaś ortodoksyjna historia. Żeby mi potem nie było rozczarowań i - nie daj Boże! - skarg do różnych rzeczników i trybunałów!
Szczerze mówiąc, to miał być krótki tekst, poruszający kwestie przejścia od katolicyzmu, przez protestantyzm, oświeceniowy deizm, do religii Nauki i wszystkiego co było potem. W którym miałem zamiar wykazać związek niektórych spośród owych religii z liberalizmem i podobnymi perwersjami. Do tego odnosił się oczywiście tytuł utworu. Jednak nil desperandum! - rzecz nam się rozwinęła, ale, jeśli dociągnę, to wszystko to tutaj będzie. W dodatku mamy tu swego rodzaju "Spengler dla odpornych na wiedzę", co też nie jest całkiem bez swoistego czaru.
Mamy zatem, by wrócić do głównego wątku, Zachodnią Europę. Mamy gdzieś tak koniec pierwszego tysiąclecia po Chrystusie. No i mamy chrześcijaństwo. Katolicyzm konkretnie, to nie jest sprawa bez znaczenia, a całkiem przeciwnie. Arianizm już praktycznie nie istnieje, pogaństwo na pewno gdzieś się jeszcze kryje po głębokich lasach, interpretuje sobie katolickie ceremonie na swój sposób, ale także odchodzi w dal.
Chrześcijaństwo, a także katolicyzm, nie powstały w Zachodniej Europie. Nie musimy od razu wpadać w, tak modne ostatnio, ekumenizmy i "judeo-chrześcijaństwa", by musieć po prostu stwierdzić, że chrześcijaństwo, a także ta jego szczególna wersja, jaką jest katolicyzm, przyszły do Europy ze Wschodu. Ponieważ zaś od epoki, kiedy żył Chrystus, minęło już tysiąc lat, katolicyzm - zgodnie zresztą ze swą własną doktryną i charakterem - zbudował wokół i na bazie Jego życia i jego nauki potężną nadbudowę: dogmatyczną, rytualną, prawną, obyczajową, polityczną, artystyczną...
Co tu dużo gadać - katolicyzm przyszedł na Zachód z Cesarstwa Rzymskiego. Częściowo z jego zachodniej, mówiącej po łacinie i już wtedy dogorywającej części (wiem że to nie jest ortodoksyjny pogląd, ale ja spenglerysta i nie zamierzam ukrywać, że ta wizja historii trafia do mnie bez porównania lepiej!), częściowo zaś ze wschodniej, która potem miała się stać Cesarstwem Bizantyjskim, i która dla nas spenglerystów była już wtedy jednym z centrów całkiem innej od tej rzymskiej Cywilizacji Kultury. (Magiańskiej, jakby ktoś chciał wiedzieć. Bardzo ciekawa sprawa z tą akurat K/C, ale nie będziemy tu mieli okazji, by o niej wiele mówić.) Pod coraz bardziej skruszoną skorupą oficjalnego, "rzymskiego" i stosującego łacinę jako język urzędowy, państwa.
I dzięki temu, że to było centrum, a nie dogorywająca peryferia, miało o wiele większy wpływ na powstanie owej religii. W sensie całej, mówiąc po marksistowsku (!), "nadbudowy", wszystkiego, czego wymaga realnie działający w materialnym świecie wielki kościół.
Wedle utartego i - ach, jakże moim zdaniem naiwnego! - poglądu, my, czyli cywilizacja Zachodu, trafnie w związku z tym poglądem nazwana "łacińską", stanowi niemal bezpośrednie przedłużenie cywilizacji rzymskiej... Po prostu kilkaset lat przerwy, wywołanych najazdami barbarzyńców, a potem - Wiooo! I od nowa, tam gdzieśmy przerwali! Przy tym cieszymy się jednak wszyscy niepomiernie...
A raczej cieszyć się nam niepomiernie wypada, bo nie wszyscy niestety to czynią... (Ludzie są takie nieużyte.) Cieszymy się więc niepomiernie, że, chociaż z nas taka bezpośrednia kontynuacja, to jednak parę rzeczy naprawiliśmy!
Nie mamy zatem walk gladiatorów, a to było przecież brzydkie... Całkiem szybko zanikło też u nas niewolnictwo - które nie tylko gwałciło przecież prawa człowieka, ale także stało w poprzek postępowi technicznemu... Zaś postęp techniczny niezbędny był przecież, by osiągnąć postęp społeczny... Czyli to wszystko cudne, co nas dzisiaj otacza. A jeśli się uda... Ach!
Tak więc, z jednej strony jesteśmy bezpośrednią kontynuacją, z drugiej zaś od razu naprostowaliśmy błędny - nie bójmy się tego słowa! - kierunek w jakim kroczyła cywilizacja Rzymu, by po tysiącu zaledwie następnych lat osiągnąć ten ziemski raj, w którym obecnie żyjemy.
No, może nie od razu, bo, zależnie od swych osobistych poglądów, jedni mędrcy nam mówią, że naprawdę dobrze zaczęło być od Soboru Watykańskiego Drugiego, inni zaś że od powstania Wspólnoty Węgla i Stali... Z której to wkrótce... ach! Są też tacy, dla których punktem zwrotnym jest wzniosła chwila, gdy Izrael zaczął występować w europejskich pucharach.
W każdym razie, kiedy oni głowili się na przykład nad tym, jak efektownie skrzyżować kobietę z osłem na scenie amfiteatru, w obecności cesarza i dostojników w jedwabiach i diademach, myśmy budowali zegary, młyny wodne... Co w końcu nas doprowadziło tam, gdzie doprowadzić miało.
Trochę to jakby jedno do drugiego nie pasuje - z jednej strony mamy być kontynuacją, z drugiej od razu skądsiś wiedzieliśmy co oni robią nie tak i zaczęliśmy lepiej... Ale cóż - nie takie przecież intelektualne akrobacje się dokonują w naukach humanistycznych! Kiedy tylko się to humanistom z jakiegoś powodu opłaca, ma się rozumieć.
Tośmy se pożartowali, zdając sobie oczywiście w pełni sprawę z tego, że sarkazm jest najniższą formą ironii... A teraz powiem, jak te sprawy naprawdę widzę.
c.d.n. (Deo volente, ma się rozumieć)
triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.
niedziela, października 25, 2009
Rynek w Brzuchu Lewiatana, czyli Krótka Historia Religijna Zachodu (część 2)
... religia, w takiej czy innej formie, występuje jako społeczne zjawisko zawsze, lub niemal zawsze. Wcale w każdym razie nie jest ograniczona do tych, którzy za religijnych oficjalnie dzisiaj uchodzą.
Aby uprzedzić zarzut, że mamy luki w naszym wywodzie, uzupełnię: nauka to faktycznie zbiór użytecznych hipotez i fakt, że zawiera ona także własne metody, niczego nie zmienia. Te metody to po prostu użyteczne hipotezy na temat tworzenia użytecznych hipotez, a więc poniekąd meta-hipotezy. I to tyle, wszystko jak najbardziej się zgadza!
Oczywiście "użyteczność" danej hipotezy jest względna i psychologiczna, a różne rodzaje magii, astrologia czy alchemia, także były w tym sensie "naukami". Podczas gdy żadna religia żadną nauką z definicji nie jest - ani nauką jak trzeba, ani też nauką fałszywą czy niedonoszoną. Związki pomiędzy nauką a religią oczywiście istnieć mogą i istnieją, ale nie są to związki bezpośrednie i organiczne.
Nauka może niektórym ludziom - a nawet całym społeczeństwom czy epokom - służyć za religię, lub może "namiastkę religii", jednak "religią" w takim sensie może być całkiem sporo różnych rzeczy. Co zresztą mam między innymi zamiar w tym moim tekście wykazać, więc mówiąc powyższe wybiegam w przyszłość.
W każdym razie nauka i jej - ach! - niebotyczne dokonania mogą w kimś budzić religijne uczucia, stając się ewentualnie podstawą całego złożonego światopoglądu, który w oczach zdolnego psychologa czy antropologa okazałby się niczym istotnym nie różnić od światopoglądu ściśle religijnego. Nie będę nawet ukrywał, że takich ludzi dostrzegam wokół niemało, a sto czy dwieście lat temu musiało być ich o wiele więcej.
Jeszcze trochę tego wstępu będzie nam chyba potrzebne... Więc powiedzmy sobie, że religia - ten zbiór Prawd o sensie świata, naszego życia i naszej... cóż, śmierci.... czyli o sprawach ostatecznych i najważniejszych - ma różne aspekty. Zaś przede wszystkim ma aspekt indywidualny - psychologiczny, oraz aspekt społeczny.
Czym się religia różni, spyta ktoś, od filozofii? Jeśli ktoś wyznaje jakąś filozofię, choćby całkiem prywatną i unikalną, i ta filozofia dotyczy wspomnianych tu przed chwilą spraw, a ten ktoś przywiązuje do tej swojej filozofii wielką emocjonalną wagę, no to nie ma powodu, by jej nie uznać za prywatną religię tego kogoś. Religię całkiem jak każda inna, choć w prywatnym jedynie, psychologicznym aspekcie.
W końcu całkiem liczni, i to najróżniejsi, filozofowie poświęcali dla swych filozoficznych przekonań życie - a to skacząc do wulkanu, a to nadstawiając głowę pod topór; czy wygodę - żyjąc w beczce bez wygód, za to z robactwem, i czyniąc sobie wygódkę z masowo uczęszczanego przez eleganckie towarzystwo portyku, co narażało ich co najmniej na niemiłe komentarze.
W swym wymiarze społecznym religia to zarówno dogmaty, jak i rytuały, a także, bardzo nieraz rozwinięte, sprawy nieco bardziej świeckie, jak sztuka sakralna, takaż architektura, edukacja religijna... I masa innych. Czego spora część daje się podciągnąć pod termin "kościół" - oczywiście "kościół" w bardzo szerokim znaczeniu. Tak jak państwo jest (wedle mojego własnego jedynie określenia, ale to w końcu mój tekst, prawda?) "zębami i pazurami narodu" - przynajmniej w optymalnym przypadku, bo istnieją narody bez państw i państwa nie będące organami i emanacjami żadnego narodu.
Czymś takim ma, wedle wszelkiego prawdopodobieństwa, stać się, zgodnie z wolą swych twórców, Unia Europejska... Choć nawet i Związek Sowiecki czymś takim nie był, będąc właśnie w swej istocie wielkorosyjskim imperium w nowej i bez porównania potężniejszej niż dotąd formie. Co się zresztą wcale dotąd zmieniło i na żadne istotne zmiany się nie zanosi. (To była oczywiście dygresja, nie bardzo na temat, ale totalitarnej Unii zawsze warto przykopać.)
No dobra, mamy już całkiem sporo wstępu, mamy definicje i rozwialiśmy przeróżne wątpliwości, czas na historię! A jeśli po drodze trzeba będzie coś zdefiniować czy rozwiać, zrobimy to z marszu.
Jednak... Zgadłeś mój jedyny i nieoceniony Czytelniku, coś nie tylko spróbował to przeczytać, ale i aż tutaj dotarł... To już następnym razem! (W dodatku, jak zawsze, Deo volente.)
triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.
Aby uprzedzić zarzut, że mamy luki w naszym wywodzie, uzupełnię: nauka to faktycznie zbiór użytecznych hipotez i fakt, że zawiera ona także własne metody, niczego nie zmienia. Te metody to po prostu użyteczne hipotezy na temat tworzenia użytecznych hipotez, a więc poniekąd meta-hipotezy. I to tyle, wszystko jak najbardziej się zgadza!
Oczywiście "użyteczność" danej hipotezy jest względna i psychologiczna, a różne rodzaje magii, astrologia czy alchemia, także były w tym sensie "naukami". Podczas gdy żadna religia żadną nauką z definicji nie jest - ani nauką jak trzeba, ani też nauką fałszywą czy niedonoszoną. Związki pomiędzy nauką a religią oczywiście istnieć mogą i istnieją, ale nie są to związki bezpośrednie i organiczne.
Nauka może niektórym ludziom - a nawet całym społeczeństwom czy epokom - służyć za religię, lub może "namiastkę religii", jednak "religią" w takim sensie może być całkiem sporo różnych rzeczy. Co zresztą mam między innymi zamiar w tym moim tekście wykazać, więc mówiąc powyższe wybiegam w przyszłość.
W każdym razie nauka i jej - ach! - niebotyczne dokonania mogą w kimś budzić religijne uczucia, stając się ewentualnie podstawą całego złożonego światopoglądu, który w oczach zdolnego psychologa czy antropologa okazałby się niczym istotnym nie różnić od światopoglądu ściśle religijnego. Nie będę nawet ukrywał, że takich ludzi dostrzegam wokół niemało, a sto czy dwieście lat temu musiało być ich o wiele więcej.
Jeszcze trochę tego wstępu będzie nam chyba potrzebne... Więc powiedzmy sobie, że religia - ten zbiór Prawd o sensie świata, naszego życia i naszej... cóż, śmierci.... czyli o sprawach ostatecznych i najważniejszych - ma różne aspekty. Zaś przede wszystkim ma aspekt indywidualny - psychologiczny, oraz aspekt społeczny.
Czym się religia różni, spyta ktoś, od filozofii? Jeśli ktoś wyznaje jakąś filozofię, choćby całkiem prywatną i unikalną, i ta filozofia dotyczy wspomnianych tu przed chwilą spraw, a ten ktoś przywiązuje do tej swojej filozofii wielką emocjonalną wagę, no to nie ma powodu, by jej nie uznać za prywatną religię tego kogoś. Religię całkiem jak każda inna, choć w prywatnym jedynie, psychologicznym aspekcie.
W końcu całkiem liczni, i to najróżniejsi, filozofowie poświęcali dla swych filozoficznych przekonań życie - a to skacząc do wulkanu, a to nadstawiając głowę pod topór; czy wygodę - żyjąc w beczce bez wygód, za to z robactwem, i czyniąc sobie wygódkę z masowo uczęszczanego przez eleganckie towarzystwo portyku, co narażało ich co najmniej na niemiłe komentarze.
W swym wymiarze społecznym religia to zarówno dogmaty, jak i rytuały, a także, bardzo nieraz rozwinięte, sprawy nieco bardziej świeckie, jak sztuka sakralna, takaż architektura, edukacja religijna... I masa innych. Czego spora część daje się podciągnąć pod termin "kościół" - oczywiście "kościół" w bardzo szerokim znaczeniu. Tak jak państwo jest (wedle mojego własnego jedynie określenia, ale to w końcu mój tekst, prawda?) "zębami i pazurami narodu" - przynajmniej w optymalnym przypadku, bo istnieją narody bez państw i państwa nie będące organami i emanacjami żadnego narodu.
Czymś takim ma, wedle wszelkiego prawdopodobieństwa, stać się, zgodnie z wolą swych twórców, Unia Europejska... Choć nawet i Związek Sowiecki czymś takim nie był, będąc właśnie w swej istocie wielkorosyjskim imperium w nowej i bez porównania potężniejszej niż dotąd formie. Co się zresztą wcale dotąd zmieniło i na żadne istotne zmiany się nie zanosi. (To była oczywiście dygresja, nie bardzo na temat, ale totalitarnej Unii zawsze warto przykopać.)
No dobra, mamy już całkiem sporo wstępu, mamy definicje i rozwialiśmy przeróżne wątpliwości, czas na historię! A jeśli po drodze trzeba będzie coś zdefiniować czy rozwiać, zrobimy to z marszu.
Jednak... Zgadłeś mój jedyny i nieoceniony Czytelniku, coś nie tylko spróbował to przeczytać, ale i aż tutaj dotarł... To już następnym razem! (W dodatku, jak zawsze, Deo volente.)
triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.
Rynek w Brzuchu Lewiatana, czyli Krótka Historia Religijna Zachodu (część 1)
Wedle powszechnie przyjętego dzisiaj poglądu, ludzkość najpierw jest zbyt głupia na porządną religię i wierzy w różne zabobony, potem tworzy sobie religię jak się patrzy, a na końcu z wszelkiej religii wyrasta i zaczyna się kierować rozsądkiem oraz nauką. Pogląd ten, jak wszystkie chyba tego typu poglądy stanowiące dziś komplet aksjomatów na wyposażeniu ortodoksyjnego inteligenta, pochodzi z Oświecenia.
Voltaire wyraził to wprost i bez ogródek, a po nim, mniej lub bardziej ozdobnie, mniej lub bardziej okrężnie, czasem z jakimiś drobnymi zmianami czy ulepszeniami, pokolenie za pokoleniem jego duchowych potomków. Dodatki mogą być takie, że np. religia wzięła się wedle niektórych mędrców z tego, że chytrzy kapłani mamili głupi lud wydając powiedzmy przerażające odgłosy za pomocą specjalnej aparatury, albo konstruując prymitywną wersję turbiny parowej. Czemu kapłani lud mamili? Tutaj odziedziczona po Oświeceniu odpowiedź jest dziecinnie prosta - oczywiście, że dla lubego grosza! W końcu "jeśli nie wiadomo o co chodzi..."
Kto mnie zna, wie, że walkę z tym bezkrytycznym przyjmowaniem oświeceniowych aksjomatów uważam za swe naczelne intelektualne zadanie. Fakt, że najlepszą odtrutkę i najlepszą alternatywę znalazłem w filozofii Oswalda Spenglera, jednak uważanie mnie za jakiegoś jego propagatora i nic więcej, uznaję za bardzo niesprawiedliwe i po prostu nieprawdziwe. Tu nie chodzi akurat o Spenglera - tu chodzi o to, że od trzystu lat żywimy się rozkładającym się trupem Oświecenia i niemal niczym więcej.
Nie mówię tu o radarach, tyrystorach i komputerach, tylko o naszej wiedzy o nas samych, o historii, polityce, ludzkiej naturze, religii... Zamiast ewentualnego krótkiego okresu "wyzwolenia" ze starych dogmatów i nieoptymalnych ujęć, które zapewne tak czy tak musiało nastąpić, mamy coraz bardziej jałową i coraz mniej zważającą na rzeczywistość intelektualną strawę...
Poza którą nie wolno już nawet wyjść - a w każdym razie nie wtedy, kiedy może to dotrzeć do ludu... Mamy coraz więcej i coraz ostrzejsze tabu... I mamy myślenie schematami, które coraz bardziej przypominają późnego Ptolemeusza i wymagają coraz to nowych uzupełnień...
Coraz to nowych epicykli, które trzeba - dla zachowania względnej integralności modelu, lub po prostu takiego złudzenia - chytrze umieszczać w już istniejących epicyklach... I tak to się odbywa w coraz większym tempie, a z oświeceniowego wyśmiewania się z religii, mamy dzisiaj Świecką Świeckość Jacka Kuronia i Świętą Świeckość Unii Europejskiej... Dekretowane ex cathedra i już wsparte groźbą oficjalnej i całkiem realnie bolesnej dla grzesznika ekskomuniki, wkrótce zaś... Może być jeszcze gorzej!
No, tośmy we wzniosłe tony uderzyli - jak to wypada czynić na prawicowych blogach w tych czasach powszechnego skurwienia... I tu naprawdę gorąco przepraszam wszystkie panie prostytutki - bez urazy, po prostu tak się mówi! Mógłbym rzec "skundlenia", ale wtedy musiałbym przepraszać nierasowe psy, a to mogłoby być jeszcze trudniejsze. Powszechnego zatem skurwienia i upadku. Kassandrą też żeśmy pojechali, ten punkt mamy zatem z głowy.
Jak ja, spyta ktoś (i spyta słusznie!) widzę kwestię religii? Czym w ogóle jest moim zdaniem religia? No to odpowiem czym religia z całą pewnością moim zdaniem NIE jest. Otóż nie jest jakąś niedoważoną nauką - tworem i strawą mitycznej niedojrzałej ludzkości. Żeby to wyjaśnić, powiem czym (moim zdaniem, jak zwykle) jest, a czym nie jest, nauka.
Otóż nauka to zbiór użytecznych hipotez. Tylko tyle i aż tyle! A w ogóle to należałoby tu wtrącić, że w żadną "ludzkość" przeżywającą swoje religijne ewolucje nie wierzę - bo moim zdaniem ewentualne religijne ewolucje przeżywać mogą co najwyżej poszczególne ludy, a najprawdopodobniej poszczególne cywilizacje (używając utartej terminologii), spenglerycznie zaś rzeczy nazywając Kultury i Cywilizacje (tutaj z dużej, bo to specjalistyczne terminy).
Z czego wynika niemało ciekawych rzeczy, jak na przykład ta, że w tym samym momencie historii różne ludy mogą przeżywać różne fazy swego religijnego rozwoju. (Jeśli oczywiście uda nam się ustalić, że coś takiego jak "religijny rozwój" w ogóle istnieje.)
To samo zresztą, jako spenglerysta, sądzę o nauce, nie mówiąc już o filozofii, matematyce czy sztuce - one także należą do konkretnej K/C (Kultura/Cywilizacja). Jeśli obecnie mamy na całym świecie jedną naukę, to dlatego, że na tym świecie istnieje w tej chwili jedna jedyna Cywilizacja - nasza - a pozostałe ludy, będące albo barbarzyńcami (bez obrazy!) sprzed jakiejkolwiek własnej K/C, albo też Fellahami (piszę to z dużej, bo to też termin ścisły i pochodzący od Spenglera, podczas gdy np. barbarzyńcy są raczej moi właśni, bo przecież nie od Toynbee'go, którego nie cenię za grosz). Fellahy to ludzkie resztki po dawnych wielkich K/C.
Obie te grupy - skoro już uświadamiamy Szan. Publiczność na temat spengleryzmu - żyją w pewnej formie Pseudomorfozy, czyli pod sporym wpływem naszej K/C, która, pomijając wszelkie tego ew. zalety, tłumi także i wypacza ich własne duchowe życie i rozwój. Co zresztą widać chyba wszędzie gołym okiem, a jeśli spytać jakiegoś Araba czy Eskimosa, to... Lepiej nie ryzykować!
Wracając do definicji nauki, mojej własnej zresztą i dość ad hoc, ale stoję przy niej murem, bo w zasadniczych sprawach jest niezatapialna (w dobrym sensie, nie w popperowskim!), to, jako zbiór użytecznych hipotez i nic więcej, NIE jest to zbiór PRAWD. Ex definitione! (Jeśli oczywiście odróżniamy prawdy od hipotez, ale to chyba sprawa oczywista.)
Cóż to są jednak te "prawdy"? Prawdy, całkiem inaczej niż hipotezy, albo fakty... Tutaj niektórzy od razu przywołają Hegla, który to miał nieszczęście podpaść wielu, wygłaszając słynne zdanie, że "tym gorzej dla faktów". Nie jestem heglistą, Hegla nie bronię, ale gość miał w tym chyba jednak znacznie więcej racji, niż mu różni wielbiciele płytkich mędrków w rodzaju Locke'a, Actona czy Misesa raczą przyznać... Prawda to jest takie coś, w co wierzymy nie potrzebując dowodów, a co ma dla nas naprawdę wielkie znaczenie - prawda to coś, co nam wyjaśnia sens naszego życia, sens świata, sens śmierci...
Powie ktoś, i niejeden, że co za bzdura, bo tylko ludzie dotknięci niedorozwojem, mohery i katolicy, takiego czegoś w ogóle potrzebują, a ludzie światli i nowocześni żyją sobie bez tego szczęśliwi... Z czym się nie zgodzę. Wspomniałem już tutaj wcześniej Świecką Świętość, która jakimś dziwnym trafem trafiła jednak do hiper-racjonalnego i absolutnie antyreligijnego, jak by wielu jego wyznawców (!) chciało wierzyć., światopoglądu lewicowo-liberalnych, nasiąkniętych oświeceniową myślą i obsesją postępu ludzkości, elit.
Innych zaś przykładów tego typu religijności jest cała masa i to właśnie tam, gdzie nie spodziewalibyście się ich znaleźć. Musimy sobie tylko ustalić co to jest ta religia, co to jest ta religijność... Wtedy, Deo volente, postaram się wykazać, że...
(Ale o tym już następnym razem.)
triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.
Voltaire wyraził to wprost i bez ogródek, a po nim, mniej lub bardziej ozdobnie, mniej lub bardziej okrężnie, czasem z jakimiś drobnymi zmianami czy ulepszeniami, pokolenie za pokoleniem jego duchowych potomków. Dodatki mogą być takie, że np. religia wzięła się wedle niektórych mędrców z tego, że chytrzy kapłani mamili głupi lud wydając powiedzmy przerażające odgłosy za pomocą specjalnej aparatury, albo konstruując prymitywną wersję turbiny parowej. Czemu kapłani lud mamili? Tutaj odziedziczona po Oświeceniu odpowiedź jest dziecinnie prosta - oczywiście, że dla lubego grosza! W końcu "jeśli nie wiadomo o co chodzi..."
Kto mnie zna, wie, że walkę z tym bezkrytycznym przyjmowaniem oświeceniowych aksjomatów uważam za swe naczelne intelektualne zadanie. Fakt, że najlepszą odtrutkę i najlepszą alternatywę znalazłem w filozofii Oswalda Spenglera, jednak uważanie mnie za jakiegoś jego propagatora i nic więcej, uznaję za bardzo niesprawiedliwe i po prostu nieprawdziwe. Tu nie chodzi akurat o Spenglera - tu chodzi o to, że od trzystu lat żywimy się rozkładającym się trupem Oświecenia i niemal niczym więcej.
Nie mówię tu o radarach, tyrystorach i komputerach, tylko o naszej wiedzy o nas samych, o historii, polityce, ludzkiej naturze, religii... Zamiast ewentualnego krótkiego okresu "wyzwolenia" ze starych dogmatów i nieoptymalnych ujęć, które zapewne tak czy tak musiało nastąpić, mamy coraz bardziej jałową i coraz mniej zważającą na rzeczywistość intelektualną strawę...
Poza którą nie wolno już nawet wyjść - a w każdym razie nie wtedy, kiedy może to dotrzeć do ludu... Mamy coraz więcej i coraz ostrzejsze tabu... I mamy myślenie schematami, które coraz bardziej przypominają późnego Ptolemeusza i wymagają coraz to nowych uzupełnień...
Coraz to nowych epicykli, które trzeba - dla zachowania względnej integralności modelu, lub po prostu takiego złudzenia - chytrze umieszczać w już istniejących epicyklach... I tak to się odbywa w coraz większym tempie, a z oświeceniowego wyśmiewania się z religii, mamy dzisiaj Świecką Świeckość Jacka Kuronia i Świętą Świeckość Unii Europejskiej... Dekretowane ex cathedra i już wsparte groźbą oficjalnej i całkiem realnie bolesnej dla grzesznika ekskomuniki, wkrótce zaś... Może być jeszcze gorzej!
No, tośmy we wzniosłe tony uderzyli - jak to wypada czynić na prawicowych blogach w tych czasach powszechnego skurwienia... I tu naprawdę gorąco przepraszam wszystkie panie prostytutki - bez urazy, po prostu tak się mówi! Mógłbym rzec "skundlenia", ale wtedy musiałbym przepraszać nierasowe psy, a to mogłoby być jeszcze trudniejsze. Powszechnego zatem skurwienia i upadku. Kassandrą też żeśmy pojechali, ten punkt mamy zatem z głowy.
Jak ja, spyta ktoś (i spyta słusznie!) widzę kwestię religii? Czym w ogóle jest moim zdaniem religia? No to odpowiem czym religia z całą pewnością moim zdaniem NIE jest. Otóż nie jest jakąś niedoważoną nauką - tworem i strawą mitycznej niedojrzałej ludzkości. Żeby to wyjaśnić, powiem czym (moim zdaniem, jak zwykle) jest, a czym nie jest, nauka.
Otóż nauka to zbiór użytecznych hipotez. Tylko tyle i aż tyle! A w ogóle to należałoby tu wtrącić, że w żadną "ludzkość" przeżywającą swoje religijne ewolucje nie wierzę - bo moim zdaniem ewentualne religijne ewolucje przeżywać mogą co najwyżej poszczególne ludy, a najprawdopodobniej poszczególne cywilizacje (używając utartej terminologii), spenglerycznie zaś rzeczy nazywając Kultury i Cywilizacje (tutaj z dużej, bo to specjalistyczne terminy).
Z czego wynika niemało ciekawych rzeczy, jak na przykład ta, że w tym samym momencie historii różne ludy mogą przeżywać różne fazy swego religijnego rozwoju. (Jeśli oczywiście uda nam się ustalić, że coś takiego jak "religijny rozwój" w ogóle istnieje.)
To samo zresztą, jako spenglerysta, sądzę o nauce, nie mówiąc już o filozofii, matematyce czy sztuce - one także należą do konkretnej K/C (Kultura/Cywilizacja). Jeśli obecnie mamy na całym świecie jedną naukę, to dlatego, że na tym świecie istnieje w tej chwili jedna jedyna Cywilizacja - nasza - a pozostałe ludy, będące albo barbarzyńcami (bez obrazy!) sprzed jakiejkolwiek własnej K/C, albo też Fellahami (piszę to z dużej, bo to też termin ścisły i pochodzący od Spenglera, podczas gdy np. barbarzyńcy są raczej moi właśni, bo przecież nie od Toynbee'go, którego nie cenię za grosz). Fellahy to ludzkie resztki po dawnych wielkich K/C.
Obie te grupy - skoro już uświadamiamy Szan. Publiczność na temat spengleryzmu - żyją w pewnej formie Pseudomorfozy, czyli pod sporym wpływem naszej K/C, która, pomijając wszelkie tego ew. zalety, tłumi także i wypacza ich własne duchowe życie i rozwój. Co zresztą widać chyba wszędzie gołym okiem, a jeśli spytać jakiegoś Araba czy Eskimosa, to... Lepiej nie ryzykować!
Wracając do definicji nauki, mojej własnej zresztą i dość ad hoc, ale stoję przy niej murem, bo w zasadniczych sprawach jest niezatapialna (w dobrym sensie, nie w popperowskim!), to, jako zbiór użytecznych hipotez i nic więcej, NIE jest to zbiór PRAWD. Ex definitione! (Jeśli oczywiście odróżniamy prawdy od hipotez, ale to chyba sprawa oczywista.)
Cóż to są jednak te "prawdy"? Prawdy, całkiem inaczej niż hipotezy, albo fakty... Tutaj niektórzy od razu przywołają Hegla, który to miał nieszczęście podpaść wielu, wygłaszając słynne zdanie, że "tym gorzej dla faktów". Nie jestem heglistą, Hegla nie bronię, ale gość miał w tym chyba jednak znacznie więcej racji, niż mu różni wielbiciele płytkich mędrków w rodzaju Locke'a, Actona czy Misesa raczą przyznać... Prawda to jest takie coś, w co wierzymy nie potrzebując dowodów, a co ma dla nas naprawdę wielkie znaczenie - prawda to coś, co nam wyjaśnia sens naszego życia, sens świata, sens śmierci...
Powie ktoś, i niejeden, że co za bzdura, bo tylko ludzie dotknięci niedorozwojem, mohery i katolicy, takiego czegoś w ogóle potrzebują, a ludzie światli i nowocześni żyją sobie bez tego szczęśliwi... Z czym się nie zgodzę. Wspomniałem już tutaj wcześniej Świecką Świętość, która jakimś dziwnym trafem trafiła jednak do hiper-racjonalnego i absolutnie antyreligijnego, jak by wielu jego wyznawców (!) chciało wierzyć., światopoglądu lewicowo-liberalnych, nasiąkniętych oświeceniową myślą i obsesją postępu ludzkości, elit.
Innych zaś przykładów tego typu religijności jest cała masa i to właśnie tam, gdzie nie spodziewalibyście się ich znaleźć. Musimy sobie tylko ustalić co to jest ta religia, co to jest ta religijność... Wtedy, Deo volente, postaram się wykazać, że...
(Ale o tym już następnym razem.)
triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.
Subskrybuj:
Posty (Atom)