Pokazywanie postów oznaczonych etykietą tyrania. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą tyrania. Pokaż wszystkie posty

czwartek, lipca 26, 2007

Jak to wśród naczelnych bywa

Oto moje własne tłumaczenie pewnych fragmentów z książki Roberta Ardreya "African Genesis" z roku 1961. Tłumaczenie jest dość luźne, ale b. starałem się oddać sens, a poza tym nieco poprzestawiałem niektóre fragmenty, by uczynić z tego swego rodzaju zamkniętą całość.

Oczywiście z tak małych fragmentów trudno sobie wyrobić właściwą opinię o całym dziele Ardreya, można sobie nawet wyrobić opinię całkiem opaczną, nie ma chyba jednak innego wyjścia, bo na razie nie zanosi się, by ktoś miał Ardreya w Polsce wydać.

Dedykuję ten wpis liberałom i różnej maści "prawicowym" anarchistom - oczywiście tylko tym wyjątkowo bystrym i otwartym na argumenty, bo z większością rozmawiać się po prostu nie da.


Naczelne wypróbowały już w istocie wszystkie drogi. Istnieje nawet wśród nich ten nieagresywny szympans, który, jak się wydaje, zbudował swe społeczeństwo na niczym innym, niż własny dobry charakter. Istnieje w nim hierarchia dominacji, ale nie jest wcale surowa. Kiedy jedna grupa szympansów spotyka inną grupę w lesie lub na sawannie, wykazują ogromne podniecenie, ale żadnego antagonizmu, i wszystkie być może skończą pożywiając się na tych samych drzewach.

W agresywnych pawianach dostrzegamy za to najsurowszą władzę spośród wszystkich naczelnych. Duże stado pawianów, mogące liczyć nawet i sto sztuk, zajmuje wielki, stale ten sam teren na wyłączność, ponieważ nikt inny tam nigdy nie wchodzi. Wobec braku zagrożeń, ten teren nie jest broniony i stado na nim rezydujące nie uzyskuje żadnej organizacji w wyniku zbiorowej obrony i zewnętrznego antagonizmu. Cała współpraca opiera się na strachu przed oligarchią trzech, czterech lub pięciu potężnych samców, między którymi panuje zgoda, i których wspólnej dominacji nikt inny nie ośmiela się podważać.

Jest to autorytarne społeczeństwo przymusu i uległości, groźby i kary. Małpy japońskie mają podobne niekontestowane oligarchie, tak samo jak afrykańskie kapucynki w niektórych warunkach. Wszystkie, niezależnie od przemocy, którą dominujące zwierzęta muszą wywierać wobec podwładnych, są zasadniczo tyraniami i wszystkie nie są terytorialne*, w tym sensie, że nie zużywają energii, ani nie tworzą wzajemnej współpracy, w wyniku zbiorowej obrony.

Szympansy wykazały, jak sądzę, że musimy się liczyć z pewną dozą wrodzonej łagodności w potencjale naczelnych, jednak jest to tylko malutki płomyk świeczki wśród bardzo ciemnej nocy. Szympans jest jedynym naczelnym, który osiągnął ten arkadyjski sposób życia w stanie pierwotnej niewinności, a który kiedyś uważaliśmy za raj, który człowiek w jakiś sposób utracił. I to osiągnięcie rokuje niewielkie nadzieje na przetrwanie szympansów. Możemy ubolewać nad tyranią pawianów, z tym ich gangiem zbirów na szczycie, ale pawian jest mimo wszystko ogromnym ewolucyjnym sukcesem od Sudanu do Przylądka Dobrej Nadziei, zaś efektywność jego życia społecznego uczyniła go równym lampartowi i niemal równym człowiekowi.

Szympans przeciwnie - mimo swej inteligencji i siły, jest ograniczony do kilku zapomnianych, stale się zmniejszających regionów Afryki. Stado szympansów jest niezdolne do zespołowego działania. Jeśli któryś z nich dostrzeże niebezpieczeństwo, to szympans leśny ukryje się zanim jeszcze wyda ostrzegawczy okrzyk, zaś szympans żyjący na sawannie nie wyda żadnego okrzyku, opuszczając współbraci i dbając wyłącznie o siebie. To nieagresywne, pod wieloma względami godne podziwu zwierzę jest ewolucyjną porażką. To drugie pod względem inteligencji stworzenie na ziemi, albo utraciło zdolność społecznej skuteczności, albo też nigdy jej nie zdobyło i w głębi czarnej nocy, przemykając się przez leśne galerie, żyje przy wątłym ogniku zamierającej świeczki.

Był wciąż jeszcze zmrok. Stado pawianów dopiero co wróciło z żerowiska i ledwo miało dość czasu, by się rozproszyć po skałach wysoko spiętrzonych za figowcami. I oto nagle stado wydaje z siebie pisk przerażenia, a Marais** widzi lamparta. Wyszedł z buszu pewny swego, powolutku. Tak bezbronne są te pawiany, że lampart zdaje się dostrzegać, iż nie ma powodu do pośpiechu. Przysiada tuż pod niewielkim skalnym nawisem, obserwując swą zdobycz i rozważając problemy związane z terenem, a Marais zauważa dwa samce pawiana wychylające się znad skały wprost ponad drapieżnikiem.

Oba samce poruszają się ostrożnie. Lampart, jeśli je w ogóle dostrzegł, zignorował je. Całą jego uwagę przykuwała wielka kłębiąca się, piszcząca, bezbronna horda pomiędzy skałami. Potem oba samce spadły. Spadły na lamparta z wysokości dwunastu stóp. Jeden wgryzł się w kręgosłup drapieżnika, drugi rzucił się mu do gardła, uczepiając się od spodu łapami jego szyi. Momentalnie lampart rozpruł pazurami swych tylnych łap brzuch pawianowi wiszącemu mu na szyi i chwycił szczękami tego, którego miał na plecach. Było jednak już za późno. Pawian z rozprutym brzuchem dość długo przed śmiercią wpijał się zębami w jego gardło, by dosięgnąć kłami żyły szyjnej. 
 
Marais patrzyl, podczas gdy pod niewielkim skalnym nawisem wszystko zastygało w bezruchu. Zapadała noc. Śmierć, ukryta przed wszystkimi, poza niewzruszonymi gwiazdami, otuliła zarówno zdobycz, jak i drapieżnika. We wgłębieniach zaś, majaczących w ciemnościach skał, zwierzęca społeczność zapadała w sen.

-------------------------------------------------------------------------------------
* Co jest o tyle interesujące, iż im wyższa agresja grupy skierowana na zewnątrz, tym mniej agresji wewnątrz niej. Tutaj jest to tylko napomknięte, ale w innych miejscach Ardrey wykazuje to dobitnie. Interesująca myśl do podsunięcia co mniej tępym pacyfistom, zwolennikom globalizacji, i innym tego typu świrom.

** Eugène Marais - pierwszy europejski obserwator małp na wolności i ich wielki znawca. Prywatnie człowiek schorowany, nieszczęśliwy, morfinista i alkoholik, jak wielu geniuszy zresztą.

triarius
---------------------------------------------------
Caeterum lewactwo delendum esse censeo.