Rozważania o modzie damskiej i paru innych sprawach

Jeszcze długo po rozpoczęciu dwudziestego wieku kobiety nie miały w niemal żadnym kraju, nawet najbardziej cywilizowanym, prawa głosu. Można by oczywiście rzec “i komu to przeszkadzało”, by na tym zakończyć całą kwestię, ja jednak wybrałem wariant ambitniejszy i postaram się całe zagadnienie twórczo rozwinąć. A zatem zapytajmy - jakie były przyczyny tej radykalnej przecież zmiany stosunków społecznych?

Za najważniejszą, jeśli nie w ogóle jedyną przyczynę przyznania kobietom prawa głosu uważa się działalność tzw. sufrażystek w Wielkiej Brytanii, zaś kiedy już ten kraj już się ugiął, nikt nie chciał być gorszy i postęp zatriumfował w każdym w miarę cywilizowanym kraju.

Metody działania sufrażystek były różne. Niejaka Emily Davidson rzuciła się w 1913 roku pod kopyta konia wygrywającego słynny wyścig w Derby, a należącego do następcy tronu. Ze skutkiem śmiertelnym dla niej samej. Trudno dziś stwierdzić nie tylko, jak z tego zderzenia wyszedł koń, ale nawet jak ta ingerencja “siły wyższej” wpłynęła na wypłaty zakładów. (Cóż, jak zawsze, historię piszą zwycięzcy.) Nasuwa się też refleksja, iż jak wielokrotnie to wykazała historia, uderzenie w interes ekonomiczny wroga jest z reguły bardziej bolesne od zniszczenia nawet znaczącej ilości “siły żywej”.

Tak na marginesie wyrażę nieśmiałą myśl, że trudno nie dostrzec podobieństwa metod działania dzielnych zwolenniczek postępu do działań obecnych islamskich terrorystów. Tym bardziej, że poza samobójczym rzucaniem się pod konia, sufrażystki podłożyły też bombę pod dom kanclerza skarbu Lloyd George'a, nie mówiąc już o drobiazgach w rodzaju niepłacenia podatków, czy naprzykrzania się uczestnikom różnych politycznych mityngów.

Powiedzmy sobie jednak bez ogródek, że nie każda jednak sufrażystka zdołała się doprowadzić do aż takiej histerii, by poświęcić życie lub całość członków swoich i szlachetnego zwierzęcia, albo choćby narazić się na męsko-szowinistyczne represje wysadzając w powietrze siedzibę ministra. Wszystkie jednak bardzo się starały, przepełnione świętym oburzeniem na kobiecą krzywdę. Bardzo popularną metodą walki stało się przykuwanie łańcuchami w różnych publicznych miejscach. Dzisiaj jakiś zapiekły wróg równouprawnienia, gdyby jeszcze takowy istniał, mógłby spytać: “Czy policja naprawdę musiała się męczyć, by te panie rozkuć i odwieść w bezpieczne miejsce? Czy w ogóle ktokolwiek miał powód, by się przejmować tymi przykutymi do sztachet histeryczkami? Nie można było ich tam zostawić, aż im się odechce?”

Byłoby to jednak reakcja anachroniczna. Dzisiaj, kiedy nieśmiałe dziewczę w pierwszej wiośnie swej kobiecości nie mrugnie nawet okiem, gdy przy rodzinnym obiedzie z telewizora płyną techniczne i ginekologiczne szczegóły najnowszego modelu tamponów czy podpasek, w których najpierw cieniutkie jak opłatek artykuły higieniczne leje się kubłami niebieską ciecz, przy akompaniamencie nabrzmiałego erotyzmem głosu snującego opowieści, jak to “dopasowują się one same z siebie do najintymniejszych zakamarków twojego działa”, potem zaś dziewczęta jak ze snu tańczą w zapamiętaniu sugerującym wstęp do lesbijskiej orgii (a to przecież tylko model podstawowy takiej reklamy, w sumie niemal niewinny), trudno nam zrozumieć, że kiedyś kobieta przykuta do balustrady w publicznym miejscu na czas nieokreślony, mogła dla konserwatywnego ówczesnego społeczeństwa stanowić pewien problem.

Język polski nie ma na to całkowicie odpowiedniego określenia, ale chodzi o to, co po angielsku wyraża się słowem “mess”. Zadowalając się z konieczności słownikowym tłumaczeniem tego słowa, wyobraźmy sobie jaki to “bałagan” powstałby po kilku, kilkunastu, czy może kilkudziesięciu godzinach stania, gdyby pęcherz tej pani stwierdził nagle, że dłużej nie da rady. Zgoda, wszystkie te obfite suknie i halki, które eleganckie damy wówczas nosiły, mogłyby zapewne przez jakiś czas ukryć. Jeśli cieniutka podpaska potrafi wchłonąć aż tak niesamowite ilości cieczy, to aż w głowie się kręci na myśl, ile jej musi potrafić wchłonąć taka elegancka poduszka na pupie, zwana o ile pamiętam “tiurniurą”. W końcu jednak chłonność zostałaby nasycona i powstałby “bałagan”.

Konserwatywne, paternalistyczne społeczeństwo stawia, jak wiadomo kobiety na piedestale, i całkiem mu nie pasuje, gdy eleganckie damy w eleganckich sukniach, w publicznych miejscach... Łaskawy czytelnik sam sobie zechce dopowiedzieć.

Opisane tu zdarzenia i metody walki rzeczywiście miały miejsce, odniosły z pewnością pewien skutek, jednak to, że są dzisiaj nam podawane do wierzenia jako jedyne i najważniejsze przyczyny zdobycia przez panie prawa głosu i równouprawnienia, wydaje mi się sporym nadużyciem. (Cóż, jak zawsze, historię piszą zwycięzcy. Czy ja tego już wcześniej nie powiedziałem?)

Dlaczego rozszerza się krąg ludzi uprawnionych do głosowania, jest łatwe do wytłumaczenia. Po prostu rządzący, albo jakieś siły mające wpływy, pragną zwiększyć ilość własnych potencjalnych wyborców. W praktyce bywa to nieco bardziej skomplikowane, ale to już wykracza poza ramy niniejszych naszych rozważań. Nas interesuje tzw. “równouprawnienie”, którego prawo głosu dla kobiet jest tylko jednym z przejawów. Sufrażystki to dla potrzeb tego tekstu po prostu wczesne bojowniczki o “równouprawnienie” (żeby nie powiedzieć “wczesne feministki”, co, przyznam, mogłoby być przesadą).

Poza propagandą i spektakularnymi akcjami sufrażystek, postęp równouprawnienia pod koniec wieku XIX miał jednak także i inne, prawdopodobnie znacznie istotniejsze przyczyny. Jakie przyczyny mogą być istotniejsze od groźby publicznego zgorszenia w wykonaniu istoty, którą męscy szowiniści pełniący wówczas nieograniczoną władzę, pragnęli widzieć na piedestale - nie zaś męczącą się w szponach trywialnych fizjologicznych konieczności i w końcu im ulegającą, w dodatku pod Pałacem Buckingham? Przyczyny ekonomiczne ma się rozumieć! Które już na marginesie wspomnieliśmy analizując wypadek nieszczęsnego rumaka.

Przyjrzyjmy teraz się teraz jednak na odmianę paru ekonomicznym przyczynom “równouprawnienia” kobiet. W jednym szwedzkim studium znalazłem bardzo interesującą analizę przyczyn dopuszczenia kobiet na wyższe uczelnie. W dużym skrócie przyczyną okazuje się to, iż wielu ludzi spośród społecznej elity miało, jak się to mówi “na głowie”, dorosłe a niezamężne panny – różne wychowanice, pasierbice, czasem po prostu córki... Bystre, całkiem porządnie wykształcone w elitarnych pensjach dla panien, i, z takich czy innych powodów, bardziej zdolne do wykonywania pracy urzędniczej czy nauczycielskiej, niż do złapania odpowiedniego męża.

Dopuszczenie ich do studiów uniwersyteckich dawało im dodatkowe atuty zaróqno na rynku pracy, jak i na matrymonialnym. Nie było w tym oczywiście nic specjalnie zdrożnego, bo wcale nie uważam faktu, iż kobiety studiują na uniwersytetach za oznakę upadku zachodniej cywilizacji. Po prostu warto się zastanowić nad tego rodzaju prostym i logicznym wyjaśnieniem, zamiast, albo przynajmniej obok, heroicznych opowieści o roli natchnionych przez ideę bojowniczek.

Inna znana mi analiza przyczyn “równouprawnienia” dotyczy czasów znacznie późniejszych, bo powojennych, jednak pochodzi z tego samego kraju, czyli ze Szwecji. Gdzie sam spędziłem sporo lat, stąd między innymi znam prace, które tu wspominam, jednak to nie tylko o to chodzi. Szwecja jest po prostu krajem, gdzie “równouprawnienie” zaszło chyba najdalej, a jego przejawy zjeżyłyby włosy na głowie wielu tzw. "normalnym", liberalnie nastawionym ludziom, gdyby tylko się o nich dowiedzieli. Jednak Szwecja to mało ludny kraj gdzieś na uboczu, jego język nie jest zbyt szeroko znany, więc włosy się niemal nikomu nie jeżą i wszędzie wszystko idzie sobie powolutku (?) w tym samym kierunku.

W studium, o którym teraz mówię, tym drugim, wykazano, jak to nieprzeparty apetyt szwedzkich mężczyzn na własny samochód, który właśnie stał się “dostępny każdej rodzinie”, spowodował, iż żony wysłane zostały do pracy zarobkowej. Czy to koniec całej historii? Otóż nie! - w dalszej części studium wykazano, jak to na przestrzeni stosunkowo niewielkiej ilości lat, pracujący mąż wraz z pracującą żoną zaczęli zarabiać mniej więcej tyle samo, co poprzednio sam mąż.

I teraz już praca zarobkowa kobiety stała się po prostu koniecznością! Bez niej rodzina spadłaby na niższy od przeciętnego poziom ekonomiczny. Nie, żeby inne czynniki, a szczególnie rozbuchana do niebotycznych rozmiarów inżynieria społeczna mającej praktycznie monopol na rządzenie szwedzkiej socjaldemokracji, jak i wielu innych sił postępu, nie maczały w tym palców... Walcząc np. o “gwałcone od czasów neolitu prawa kobiet". (Z tym neolitem to prawda, taka jest oficjalna wersja, bowiem wtedy podobno skończył się matriarchat, a zaczęła władza męskich świń i wszystko paskudne, co się z tym wiąże.)

Tysięcy wstrząsających i prześmiesznych na to przykładów przedstawić teraz nie mogę. Muszą poczekać na następne okazje. Tutaj chodzi mi o coś innego, mianowicie o to, że praktycznie na naszych oczach “równouprawnienie” robi postępy, i to niesamowite. Z pewnością dość wielkie, by każdy człek o nieco choćby konserwatywnych przekonaniach nieco się nimi przejął.

Nie trzeba się nawet cofać o dziesięciolecia, choć można i byłoby warto. Sam, choć do setki trochę mi jeszcze brakuje, świetnie pamiętam czasy, gdy o kobiecym boksie, maratonie, czy rzucie młotem nikomu się nie śniło, tak samo zresztą jak o męskich pielęgniarkach czy stripteaserach. Mężczyzna miał jeszcze wtedy mieć przysłowiowe włosy na klatce piersiowej, a na dziewczynę z tarką na brzuchu, bez żadnego niemal zaokrąglenia (jeśli nie liczyć ew. silikonowych cycków tak nienaturalnego kształtu, że nawet największego homoseksualistę nie są w stanie przyprawić o odruch wymiotny), za to z bicepsami jak bochny, nikt by nawet nie spojrzał.

A są to przecież tylko pierwsze z brzegu przykłady, mógłbym ich z głowy podać dziesiątki, jeśli nie setki. Potem rozprzestrzeniające się w błyskawicznym tempie wpływy kultury kalifornijskich homoseksualistów tamten błogi stan zmieniły, co wcale nie znaczy, że nadal nie zmieniają tego, co jeszcze do zmienienia pozostało.

Nie każdy jednak może sięgnąć pamięcią aż tak daleko wstecz, więc skoncentrujmy się na latach całkiem ostatnich. A więc pozwól, że Cię Drogi Czytelniku spytam: ile tego roku napotkałeś na ulicy młodych kobiet w sukienkach lub spódnicach, nie zaś w spodniach? Zapewne nie więcej, niż kilka dziennie, w każdym razie jedną na kilkadziesiąt. Czy tak było zawsze? Oczywiście, że nie – dwa czy trzy lata temu sukienki widziało się na każdym kroku.

Jeszcze parę lat wcześniej spodnie można było niemal uznać za miłe urozmaicenie – w końcu to jeden z dość licznych kobiecych przywilejów w naszym, podobno męsko-szowinistycznym, świecie, że panie mogą się ubrać niemal w cokolwiek i mają szansę na przychylną akceptację, podczas gdy facet za każde większe odchylenie od odzieżowej normy w miejscu publicznym zostałby, w taki czy inny sposób, odizolowany.

Jedna dziewczyna w spodniach na dwadzieścia może zapewne być interesująca, jedna na pięć – całkiem znośna, jednak jeśli idzie się za czterema, a każda ma na tyłku takie same, chińskie zapewne, dżinsy... Sprawa zaczyna wyglądać nieco inaczej. Szczególnie, gdy takich dżinsowych grupek widzi się w ciągu dnia masę, zaś każda normalnie i po kobiecemu kobieta zaczyna w człowieku wzbudzać niemal szczenięcą fascynację.

Ktoś może się w ogóle dziwić, że wszystkie kobiety godzą się, by wyglądać tak samo. W końcu towarzysz Mao musiał zastosować sporo propagandy i (łagodnie mówiąc) nieco przymusu, by ubrać swoich nieszczęsnych rodaków w jednakowe mundurki, tutaj zaś z wypełnionych dobrami doczesnymi hipermarketów nasze dziewczęta wybierają chińskie mundurki całkiem dobrowolnie, potem zaś z dumą obnoszą je na swych – mniej lub bardziej kształtnych, choć przeważnie za chudych – pupach. Przepraszam, nie wszystkie noszą dżinsy! Niektóre noszą bojówki w kamuflażowe łaty, co jednak z pewnością nie jest spowodowane pragnieniem zachowania resztek kobiecości w wyglądzie zewnętrznym, stanowiąc raczej deklarację wojującego feminizmu.

No dobra, co z tego wynika, poza tym, że autor tych dywagacji wolałby oglądać po kobiecemu zaokrąglone dziewczyny w sukienkach, bez tarki na brzuchu, zajmujące się raczej czymś innym, niż boks lub rugby? Oczywiście nie chodzi mi o modę damską jako taką, będącą w końcu sprawą czwartorzędnej wagi. Chodzi mi o sprawy znacznie poważniejsze, których damskie (i mniej damskie, coś jak “żydowska gazeta dla Polaków” w dziedzinie mody) stroje potrafią być symptomami. Chodzi mi przede wszystkim o to, że postęp "równouprawnienia", który zaczął się stosunkowo niedawno i długo szedł opornie, zdaje się cały czas przyspieszać, i to przyspieszenie także wydaje się być coraz szybsze. Postęp - "równouprawnienia" i Postępu - nabiera na naszych oczach dzikiego szwungu... A my co?

I chodzi mi też o to, by pokazać - choć tylko na bardzo nielicznych przykładach - jak to mężczyźni przyczynili się do "równouprawnienia", które, zależnie od czyichś indywidualnych gustów i przekonań, kiedyś mogło być do zaakceptowania, ale dzisiaj zaczyna być potworem Frankensteina. Co więcej, ci mężczyźni nie czynili tego z miłości do kobiet czy z przekonania, iż "sprawa" jest słuszna, tylko przede wszystkim z banalnych, codziennych, ekonomicznych powodów. Oraz oczywiście, przez swe zaniechanie.

Zadajmy sobie takie pytanie: dla kogo się właściwie ubiera dzisiejsza młoda kobieta? Dla mężczyzny? Tak powinno się na pierwszy rzut oka wydawać, z biologii wiemy przecież o upierzeniu godowym ptaków... Choć człowiek to podobno nie ptak. U ssaków trudno coś na temat strojów powiedzieć. Jednak u człowieka, nie ma wątpliwości, kobiety “od zawsze” ubierały się po to, by przyciągnąć wzrok mężczyzn. I nie chodziło o homoseksualnych projektantów mody, pragnących z kobiety uczynić abstrakcyjną rzeźbę z pewnymi męskimi elementami, co widzimy na wszystkich pokazach mody i, w nieco mniej jaskrawej formie, niemal bez przerwy we wszystkich mediach. Nie - chodzi o mężczyzn będących potencjalnymi partnerami i ojcami przyszłych dzieci.

Dlaczego więc coś się w ostatnich latach stało, co zmieniło te priorytety młodych kobiet? No bo chyba nie sądzisz Czytelniku, że dziewczyny urządziły jakąś wielką ankietę, z której wyszło, że współczesny chłopak najbardziej kocha, i najsilniej reaguje, na dziewczyny maksymalnie upodobnione do facetów, i to takich na anabolach, spędzających gros czasu w siłowni, ubranych zaś w spodnie i ukazujących całemu światu pępek na chudym brzuchu. Co to może by za radość dla w miarę normalnego faceta, nawet takiego dzisiejszego, oglądać chudy pępek w stylu unisex, pokazywany bez przerwy, każdemu, bez żenady i bez proszenia?

Nie, moja teza jest taka, że w ostatnich czasach, praktycznie z roku na rok dziewczynom gwałtownie przestaje zależeć na męskiej opinii i na tym, żeby się facetom podobać. Jasne, chłopaki na tych pępkach, tarkach, silikonach, anoreksjach, bicepsach i spodniach wychowane, z pełnym przekonaniem uważają, że tak jest ślicznie. Jednak w miarę normalny kobiecy wygląd opiera się nie tylko na wmówionych przez media gustach homoseksualnych projektantów, ale też na głębokich biologicznych przesłankach. Te zaś nie zmieniają się z powodu wymyślenia rapu czy powstania nowego telewizyjnego szołu do ogłupiania i zarabiania na młodzieży. Po prostu nagle wszystkie te biologiczne aspekty przestały być ważne, a facet przestał być wart tego, by go kokietować i uwodzić.

“Postęp”, proszę Państwa, dzieje się w tej chwili na naszych oczach, i to w niesamowitym wprost tempie! Nie chodzi bynajmniej o postęp techniczny, czy jakikolwiek inny pozytywny rozwój, tylko o ten “drugi” Postęp – ten zasługujący na pisanie z dużej litery, ten rozkładający tradycyjne wartości, w dłuższej perspektywie zniewalający jednostkę i doprowadzający naszą zachodnią cywilizację na skraj przepaści. Chodzi o “Postęp” będący z definicji celem i marzeniem wszelkiego lewactwa. Nam on podobno nie odpowiada, tak? Czy jednak robimy cokolwiek, by go powstrzymać, nie mówiąc już o odwróceniu?

Nikt naprawdę zaangażowany w politykę nie stwierdzi chyba, że do tego wystarczy raz na parę lat wrzucić do urny kartkę wyborczą. Z pewnością nie robi tak lewactwo, obnosząc swoje koszulki z Che Guevarą, pisząc na murach, organizując demonstracje, robiąc tysiące innych codziennych rzeczy, które mają w nich zwiększyć nadzieję na rychłe zwycięstwo, obojętnych przekonać, nas zastraszyć, wpędzić w poczucie winy, albo doprowadzić do rozstroju nerwowego. A co my robimy?

Nie nosimy na ogół koszulek z Che Guevarą, to fakt. (Z Ronaldem Reaganem też zresztą nie.) Czy jednak odrzucenie przez nasze towarzyszki z ideowych okopów, współwyznawczynie, przez nasze dziewczyny, żony i córki, spódnic na rzecz bojówek i dżinsów - w akcie jakby dobrowolnego naśladownictwa, nie najważniejszego wprawdzie, ale za to wyjątkowo widocznego, aspektu chińskiej rewolucji kulturalnej – nie jest w istocie niemal tym samym?

Wierzymy w powodzenie naszych prawicowych planów, przeważnie w postaci wiary w zbawcze skutki hiper-liberalnych rynkowych reform, jednocześnie jednak nie robimy nic, poza mieleniem stale tych samych tematów, które będą czytane i słuchane przez stale tych samych ludzi, w stale tych samych tygodnikach, czy na stale tych samych forach. W tym czasie nie próbujemy nawet wpłynąć na te kobiety i dziewczęta, które teoretycznie powinny się naszym zdaniem przejmować, by także swym wyglądem wyraziły poparcie dla naszych – a często także ich własnych – deklarowanych wartości.

Nie chcemy sobie, i im, zawracać głowy? Brawo! Więc to taki jest ten nasz konserwatyzm czy konserwatywny liberalizm, ta nasza prawicowość? Wiemy, że i tak się naszą opinią nie przejmą? Super! No więc dalej wierzmy w zwycięstwo naszych “prawicowych” idei! Bryła świata to przecież nic wobec odzieżowych gustów tej czy innej nastolatki. Zresztą przecież wiadomo, że kobieta w sukience wygląda żałośnie i śmiesznie, staje się automatycznie maszyną do rodzenia dzieci i niewolnicą męskiego szowinizmu... Cieszmy się więc, że nasza córka nie nosi na koszulce podobizny Bin Ladena, a ukochana przedstawienia pań Senyszyn i Szczuki w namiętnym uścisku z panem Biedroniem!

A może jednak należałoby nad tymi kwestiami nieco pomyśleć i istnieje nawet szansa, że zrobienie czegoś w tych sprawach, na własną niewielką skalę, może się okazać łatwiejsze, niż myśleliśmy. W końcu jeśli całą indywidualną inicjatywę zostawimy lewakom, to ani o nie-lewackim liberaliźmie, ani tym bardziej o zwycięstwie jakiejkolwiek prawicowej idei nie mamy prawa myśleć.

Fakt, nie polujemy już na tury, nie walczymy za pomocą topora i zardzewiałej rohatyny, kobiety potrafią robić niemal wszystko to co my, i nie gorzej. Jakże więc mielibyśmy wymagać, by chciały jeszcze być dla nas, i dla innych równie mało imponujących facetów, prawdziwymi kobietami? Gdybyśmy zaczęli, aż włos się jeży na myśl, gdzie byśmy się mogli zatrzymać... Zaczniemy się domagać szacunku dla nas, po prostu jako mężczyzn? Zaczniemy może starać się odzyskać pradawną niekontestowaną rolę przywódcy rodziny? Postawimy nasze kobiety na piedestale i będziemy zarówno je adorować, bronić i kochać, ale jednocześnie nie pozwolimy im sobą, w sensie nami, tak po prostu rządzić?! Albo zabronimy im wychowywać naszych synów i córki na stworzenia, do określenia płci których stają się niezbędne zaawansowane badania genetyczne?!?

Oczywiście, że tych wszystkich nieprawdopodobnych rzeczy zrobić nie możemy - nawet pomyśleć o nich to rzecz straszna! Prawda? Tylko, że w takim razie - zamiast bez sensu międlić te same "prawicowe", liberalne i rzekomo konserwatywne slogany - miejmy odwagę spojrzeć prawdzie o bezsensowności naszej walki i zrobić to, co robią nasze panie. Czyli ubrać się w koszulkę z Che Guevarą, zapuścić koński ogon... Kolczyk we brwi i/lub w nosie też by nie był od rzeczy.

A potem idźmy, razem z naszą ubraną w dżinsy, muskularną i wyemancypowaną dziewczyną na najbliższą feministyczną "manifę". I cieszmy się, że w tej wzniosłej sprawie nie musimy już podążać w ślady Emily Davidson i rzucać się pod cokolwiek – ani pod konia, ani nawet pod służbową Lancię. Koszulka z Che i spodnie na chudym damskim tyłku wystarczą. I kto śmie twierdzić, że Postęp nie istnieje?

Albo - albo! Trzeciej drogi nie ma, moi Panowie!

A co do Pań, to jeśli któraś doczytała do tego miejsca, to sama może wyciągnąć wnioski. Bo naprawdę nigdy nie sądziłem, by kobiety były z natury głupsze, czy mniej skłonne do walki o dobro.